Η Εργοθεραπεία είναι ένα πελατό-κεντρικό επάγγελμα υγείας, που ασχολείται με την προώθηση της υγείας και της ευημερίας μέσω του έργου (WFOT 2012). Η λέξη «έργο» αναφέρεται σε δραστηριότητες που υποστηρίζουν την υγεία, την ευημερία και την ανάπτυξη των ανθρώπων (ΑΟΤΑ, 2014). Τα έργα αναφέρονται στις καθημερινές δραστηριότητες που κάνουν οι άνθρωποι είτε σε ατομικό επίπεδο, είτε μέσα στα πλαίσια της οικογένειας, είτε στα πλαίσια της κοινότητας. Επιπρόσθετα, τα έργα περιλαμβάνουν πράγματα που πρέπει, θέλουν και αναμένεται να κάνουν οι άνθρωποι (WFOT 2021). Οι Εργοθεραπευτές στοχεύουν στην προώθηση της συμμετοχής σε έργα που έχουν νόημα και αξία για το ίδιο το άτομο.

     Για παιδιά και εφήβους, τα έργα είναι δραστηριότητες που τους επιτρέπουν να μάθουν και να αναπτύξουν δεξιότητες ζωής οι οποίες είναι απαραίτητες για συμμετοχή π.χ., σε προσχολικές και σχολικές δραστηριότητες. Να είναι δημιουργικοί και να αντλούν απόλαυση όπως για παράδειγμα κατά την συμμετοχή τους στο παιχνίδι. Να μπορούν να συμμετέχουν κοινωνικά σε δραστηριότητες ή πλαίσια που χρειάζεται να συμμετέχουν όπως το σχολείο, ή επιθυμούν να συμμετέχουν όπως ομαδικές δραστηριότητες ή χόμπι, κοκ. Να αναπτύξουν ικανότητες/συνήθειες/ρουτίνες οι οποίες θα συμβάλουν στην συνολικότερη ψυχική και σωματική υγεία όπως για παράδειγμα ο ύπνος/ξεκούραση και η αυτοεξυπηρέτηση (ΑΟΤΑ, 2014).

     Σε συνεργασία με γονείς / φροντιστές και άλλους επαγγελματίες, οι Εργοθεραπευτές στοχεύουν να εντοπίσουν τις ανάγκες των παιδιών που μπορεί να αντιμετωπίζουν καθυστέρηση στην ανάπτυξη, ή που αντιμετωπίζουν προκλήσεις στην ανάπτυξη λόγω κάποιας διαταραχής ή αναπηρίας. Επιπρόσθετα, στοχεύουν στο να εντοπίσουν και να τροποποιήσουν πιθανούς παράγοντες που επηρεάζουν τη συμμετοχή τους σε έργα και στο να εκπαιδεύσουν/υποστηρίξουν τις οικογένειες ή άλλους ενήλικες όπως π.χ. δάσκαλος/α, με τους οποίους το παιδί αλληλεπιδρά (ΑΟΤΑ, 2014). Με άλλα λόγια, οι Εργοθεραπευτές είναι οι επαγγελματίες οι οποίοι έχουν τη γνώση και το επιστημονικό υπόβαθρο να υποστηρίξουν παιδιά/εφήβους, ώστε:

• να μπορούν να συμμετέχουν όσο το δυνατό πιο αυτόνομα στην καθημερινότητα τους,
• να είναι όσο το δυνατό πιο ενεργά μέλη του κοινωνικού τους πλαισίου,
• να αυξηθεί το κίνητρο τους για ενεργή συμμετοχή και να νιώθουν χαρούμενοι και ικανοποιημένοι με τους εαυτούς τους.

     Η καθημερινότητα ενός ατόμου/παιδιού/εφήβου προϋποθέτει την ισορροπημένη συμμετοχή και ενεργή εμπλοκή σε έργα. Προκειμένου να γίνει πιο εύκολα κατανοητό τι σημαίνει ισορροπημένη συμμετοχή σε έργα, θα παρομοιάσουμε αυτή την ισορροπία με μια τραμπάλα. Η «τραμπάλα» λοιπόν χρειάζεται να ανεβοκατεβαίνει και ανεβοκατεβαίνει ανάλογα με τη στιγμή της μέρας, κάποιες στιγμές ένα παιδί/έφηβος αφιερώνει περισσότερο χρόνο στο μάθημα, κάποιες άλλες στο παιχνίδι, κάποιες άλλες στη φροντίδα εαυτού, κοκ. Μια τραμπάλα η οποία μένει «στάσιμη» επειδή δεν περιλαμβάνει ποικιλία έργων, δεν πληροί το σκοπό της που είναι το ρυθμικό, αρμονικό και πάνω από όλα συναισθηματικά ευχάριστο «ανεβοκατέβασμα», όπως για παράδειγμα όταν ένα παιδί/έφηβος αφιερώνει αμέτρητες ώρες στη μελέτη και δεν παίζει, ή όταν ένα παιδί/έφηβος εξαιτίας αναπτυξιακών προκλήσεων δεν κοιμάται καλά, ή όταν ένα παιδί/έφηβος όπου λόγω περιβαλλοντικών περιορισμών δεν έχει ευκαιρίες κοινωνικοποίησης, κα.

     Τα έργα λοιπόν στα οποία συμμετέχει ένας άνθρωπος είναι:

• Δραστηριότητες καθημερινής ζωής, π.χ. μπάνιο, χρήση τουαλέτας, ντύσιμο, σίτιση, μετακίνηση, κα.
• Σύνθετες δραστηριότητες καθημερινής ζωής, π.χ. φροντίδα άλλων, οδήγηση και μετακίνηση στην κοινότητα, διαχείριση χρημάτων, προετοιμασία γευμάτων και καθάρισμα, ψώνισμα, κα.
• Εκπαίδευση
• Εργασία
• Παιχνίδι
• Ελεύθερος χρόνος
• Κοινωνική συμμετοχή
• Ύπνος και ξεκούραση

     Στην περίπτωση των παιδιών/εφήβων κάποια από τα πιο πάνω έργα όπως οι σύνθετες δραστηριότητες καθημερινής ζωής και η εργασία μπορεί να μην ανταποκρίνονται πλήρως. Στόχος λοιπόν ενός Εργοθεραπευτή, είναι να εντοπίσει σε ποια έργα ένα παιδί/έφηβος δεν συμμετέχει ενεργά, στην πορεία να προσδιορίσει τους παράγοντες που παρεμποδίζουν τη συμμετοχή του (αναπτυξιακές προκλήσεις, περιβάλλον, κα). Στην πορεία να παρέμβει ώστε να διευκολύνει τόσο τη συμμετοχή του παιδιού/εφήβου σε έργα όσο και τη διεύρυνση των έργων στα οποία συμμετέχει. Ένα συχνό παράδειγμα είναι όταν ένα παιδί/έφηβος «αποφεύγει» να συμμετέχει σε έργα τα οποία ενδεχομένως να είναι δύσκολα για το ίδιο, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται εντυπώσεις ότι το παιδί/έφηβος «βαριέται», «είναι τεμπέλης», κα., οι οποίες με τη σειρά τους μπορεί να έχουν σημαντικό αντίκτυπο στην εικόνα εαυτού και στη ψυχοσυναισθηματική ανάπτυξη του.

            Η Εργοθεραπευτική κλινική πρακτική πολλές φορές δημιουργεί ερωτηματικά προς τους γονείς και αρκετές φορές και προς άλλους επαγγελματίες, ως προς το «τι κάνουν;» και «πώς το κάνουν;». Με ένα απλό τρόπο θα μπορούσε να εξηγηθεί μέσα από το παράδειγμα όπως όταν παρακολουθούμε μια θεατρική παράσταση. Παρόλο που βλέπουμε μόνο τους ηθοποιούς στη σκηνή να ερμηνεύουν ένα έργο ξέρουμε ότι χωρίς τους ανθρώπους πίσω από τη σκηνή καμία παράσταση δεν θα ήταν εφικτή. Έτσι, και οι Εργοθεραπευτές αποτελούν «το παρασκήνιο» μιας διεπιστημονικής παρέμβασης, οι οποίοι υποστηρίζουν το παιδί/έφηβο ώστε να μπορέσει να γίνει ο πρωταγωνιστής της δικής του ζωής.

     Το τμήμα Εργοθεραπείας του Kέντρου μας, προσφέρει υπηρεσίες Εργοθεραπείας σε παιδιά/εφήβους ανεξάρτητα από την ηλικία τους ή τη διάγνωση τους ή το βαθμό αναπηρίας, εφόσον επηρεάζεται η συμμετοχή τους στα έργα της καθημερινότητας. Ο ρόλος των Εργοθεραπευτών του κέντρου αφορά στην ανίχνευση, αξιολόγηση, παρέμβαση για παιδιά/εφήβους και συμβουλευτική γονέων/κα. Η θεραπευτική παρέμβαση περιλαμβάνει εξατομικευμένες συνεδρίες, ομαδικές συνεδρίες, συν-θεραπεία, ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε παιδιού/εφήβου.