1. Εισαγωγή

Το Τμήμα Ειδικής Εκπαίδευσης του Κέντρου αποτελείται από επαγγελματίες Ειδικούς Παιδαγωγούς οι οποίες αποτελούν μέλη του Παγκύπριου Συνδέσμου Ειδικών Παιδαγωγών. Το Τμήμα Ειδικής Εκπαίδευσης, σε συνεργασία με τα υπόλοιπα μέλη της πολυθεματικής ομάδας, στοχεύει στην παροχή ολιστικής διαχείρισης των νηπίων, των παιδιών και των εφήβων. Κύριο μέλημα του τμήματος, είναι η αξιολόγηση και ο εντοπισμός των αναγκών και στη συνέχεια ο καταρτισμός του ατομικού προγράμματος εκπαίδευσης το οποίο θα περιλαμβάνει διδασκαλία τεχνικών και μεθόδων οι οποίες θα αυξήσουν τη προσβασιμότητα του παιδιού στη γνώση.

1.2 Μαθησιακή Αξιολόγηση

Η μαθησιακή αξιολόγηση μπορεί να διενεργηθεί σε παιδιά ηλικίας από δύο ετών και άνω με στόχο τον εντοπισμό των δυσκολιών που παρουσιάζει ένα παιδί στο συγκεκριμένο τομέα. Η μαθησιακή αξιολόγηση γίνεται με μη τυπικά εργαλεία αξιολόγησης και με αυτήν είμαστε σε θέση να εντοπίσουμε αν υπάρχουν δυσκολίες σε σχέση με την ηλικιακή ή την αναπτυξιακή ηλικία ενός παιδιού. Οι δυσκολίες αξιολογούνται πάντα με βάση το υφιστάμενο αναλυτικό πρόγραμμα. Με το τέλος της αξιολόγησης μπορεί να γίνουν διάφορες εισηγήσεις που να αφορούν την οργάνωση του ατομικού προγράμματος εκπαίδευσης του παιδιού από τη μια και από την άλλη την εύρεση του κατάλληλου σχολικού πλαισίου για το κάθε παιδί. Επίσης μετά από την αξιολόγηση μπορεί να γίνουν και εισηγήσεις οι οποίες θα αφορούν τη διαφοροποίηση που θα πρέπει να γίνεται από τους εκπαιδευτικούς στο σχολικό πλαίσιο στο οποίοι φοιτά το παιδί.

1.3 Παρατήρηση παιδιού στο σχολικό πλαίσιο στο οποίο φοιτά

Η παρατήρηση μπορεί να γίνει κυρίως σε παιδιά ηλικίας νηπιαγωγείου, με κύριο στόχο να διερευνηθεί η εικόνα που παρουσιάζει το παιδί στο σχολικό πλαίσιο στο οποίο φοιτά. Με την ολοκλήρωση της παρατήρησης ο Ειδικός Παιδαγωγός, είναι σε θέση να καταλήξει σε συμπεράσματα σχετικά με την αποτελεσματικότητα της φοίτησης του παιδιού στο σχολικό πλαίσιο. Ακολούθως θα γίνουν συστάσεις μεθοδολογικού χαρακτήρα οι οποίες θα αφορούν κυρίως διαφοροποιημένες μεθόδους διδασκαλίας με στόχο να επωφελείται το παιδί όσο γίνεται περισσότερα από τη φοίτησή του. Ενδέχεται αν χρειάζεται να οργανωθεί και εξατομικευμένο πρόγραμμα φοίτησης, ανάλογα με τις ανάγκες που θα παρουσιάσει το κάθε παιδί.

1.4 Μαθησιακή παρέμβαση

Ο Ειδικός Παιδαγωγός δεν θεραπεύει στο Κέντρο, αλλά παρέχει με τη διδασκαλία των τεχνικών και των δεξιοτήτων τον τρόπο με τον οποίο το παιδί θα αποκτήσει μεγαλύτερη προσβασιμότητα στη γνώση. Ο Ειδικός Παιδαγωγός θα παρουσιάσει στο παιδί διαφορετικές τεχνικές ή δεξιότητες τις οποίες το παιδί στη πάροδο του χρόνου και μέσα από εργασία, θα γενικεύσει, ώστε να τις χρησιμοποιεί αυτόνομα. Στόχος είναι η όσο γίνεται μεγαλύτερη ανεξαρτητοποίηση του ατόμου στο τομέα της μάθησης. Το άτομο μέσα από τη διδασκαλία των τεχνικών και των δεξιοτήτων, θα βελτιώσει την αναγνωστική του ικανότητα, την κατανόηση, τη γραπτή του έκφραση, τη μαθηματική του σκέψη. Επίσης θα βελτιώσει την αποτελεσματικότητα αναφορικά με την οργάνωση και τη διαχείριση του χρόνου του. Στόχος μας είναι να βοηθήσουμε το παιδί να αγαπήσει το ταξίδι της γνώσης και όχι να το θεωρεί ως κάτι το ανυπέρβλητο.

1.5 Συμβουλευτική  

1.5.1 Συμβουλευτική γονέων

Η Συμβουλευτική γονέων ενδέχεται να αφορά το κατάλληλο για το παιδί σχολικό πλαίσιο φοίτησης και τις προσαρμογές που θα πρέπει πιθανόν να γίνουν σε αυτό, με στόχο να υπάρξει η μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα στο μαθησιακό τομέα.

Από την άλλη η Συμβουλευτική Γονέων ενδέχεται να αφορά την παρουσίαση στους γονείς τρόπων και μεθόδων οι οποίες να αφορούν το πως θα πρέπει να διαχειρίζονται τις σχολικές υποχρεώσεις του παιδιού στο σπίτι. Οπόταν οι γονείς θα πρέπει μέσα από τη συμβουλευτική να διδαχθούν συγκεκριμένες μεθόδους και τεχνικές τις οποίες θα πρέπει να εφαρμόσουν ώστε να βοηθήσουν το παιδί τους στα πλαίσια του σπιτιού, να τις γενικεύσει.

1.5.2 Συμβουλευτική εκπαιδευτικών

Η Συμβουλευτική Εκπαιδευτικών ενδέχεται να αφορά την συμβουλευτική των εμπλεκομένων εκπαιδευτικών στη περίπτωση ενός παιδιού με αναπηρίες ή με άλλες εκπαιδευτικές ανάγκες. Αυτή θα αφορά την παρουσίαση διδακτικών προσεγγίσεων που αφορούν τη διαφοροποίηση τις οποίες θα πρέπει να εφαρμόζει ένας εκπαιδευτικός στα πλαίσια της γενικής τάξης. Από την άλλη ενδέχεται να αφορά τη χρήση συγκεκριμένου λογισμικού το οποίο θα πρέπει να χρησιμοποιείται για συγκεκριμένο μαθητή. Μεθοδολογικές εισηγήσεις θα μπορούν να δοθούν στους εκπαιδευτικούς που θα το ζητήσουν με στόχο τη μεγιστοποίηση των μαθησιακών αποτελεσμάτων.

1.6. Συχνές Ερωτήσεις

1.6.1 Από ποια ηλικία θα πρέπει κάποιος να απευθυνθεί στον Ειδικό Παιδαγωγό;

Ο Ειδικός Παιδαγωγός μπορεί να εργαστεί με παιδιά από την ηλικία των δύο ετών, αν αυτά παρουσιάζουν δυσκολίες στη μαθησιακή τους εικόνα ή αν υπάρχουν σκέψεις που να αφορούν το σχολικό πλαίσιο στο οποίο θα πρέπει να φοιτήσει ένα παιδί. Στη περίπτωση αυτή, θα πρέπει αφού αξιολογηθεί το παιδί, να γίνουν οι ανάλογες προσαρμογές στο σχολικό πλαίσιο και να δοθούν οι ανάλογες οδηγίες που να αφορούν τη κατάλληλη για το παιδί  διαφοροποίηση.

1.6.2 Ποια είναι η διαφορά μεταξύ του Ειδικού Παιδαγωγού και του εκπαιδευτικού;

Ο Ειδικός Παιδαγωγός δεν ασχολείται με την εκμάθηση γνώσεων σε ένα παιδί, ασχολείται με την εκμάθηση δεξιοτήτων και τεχνικών οι οποίες θα βοηθήσουν το παιδί να προσεγγίσει όσο γίνεται πιο αυτόνομα τη γνώση. Για να το κάνει αυτό, χρησιμοποιεί εξειδικευμένη μεθοδολογία, όπως και εξειδικευμένα εργαλεία, τα οποία δεν είναι σε θέση να τα χρησιμοποιήσει ένας εκπαιδευτικός.

1.6.3. Ποιοι είναι οι τομείς στους οποίους μπορεί να παρέμβει ένας Ειδικός Παιδαγωγός στην ηλικία των παιδιών του νηπιαγωγείου;

Στις ηλικίες του νηπιαγωγείου γίνεται συνήθως πρόληψη για τη δημιουργία Μαθησιακών Δυσκολιών, μέσα από εκπαιδευτικές παρεμβάσεις. Στα παιδιά ηλικίας νηπιαγωγείου, ο Ειδικός Παιδαγωγός θα εργαστεί στους τομείς που αφορούν την κατανόηση, τη φωνολογική ενημερότητα, τις προμαθηματικές έννοιες και θα προετοιμάσει το παιδί για μια ομαλή ένταξη στην Α’ τάξη του Δημοτικού Σχολείου. Σημαντικό είναι να θυμόμαστε ότι η πρόληψη είναι η ουσιαστικότερη διαχείριση για την πιθανή εμφάνιση μελλοντικών δυσκολιών σε θέματα μάθησης.

1.6.4. Ποιοι είναι οι τομείς στους οποίους μπορεί να παρέμβει ένας Ειδικός Παιδαγωγός στην ηλικία του δημοτικού;

Στις ηλικίες του δημοτικού, ο Ειδικός Παιδαγωγός θα εργαστεί στο τομέα της ανάγνωσης, της κατανόησης, της οργάνωσης, της γραπτής έκφρασης, των μαθηματικών εννοιών, της διαχείρισης χρόνου και θα προσπαθήσει να δώσει στο παιδί τις κατάλληλες δεξιότητες και τεχνικές, ώστε να μπορεί να διαχειριστεί το κομμάτι της γνώσης όσο γίνεται πιο αυτόνομα.

1.6.5 Ποιοι είναι οι τομείς στους οποίους μπορεί να παρέμβει ένας Ειδικός Παιδαγωγός στην εφηβεία;

Οι Ειδικοί Παιδαγωγοί όταν εργάζονται με εφήβους επικεντρώνονται κυρίως σε δυσκολίες που εντοπίζονται στους τομείς της οργάνωσης, της διαχείρισης χρόνου, της κατανόησης και της γραπτής έκφρασης, όπως και σε παιδιά με αυξημένες ανάγκες γίνεται επικέντρωση σε δεξιότητες καθημερινής ζωής οι οποίες θα βοηθήσουν το άτομο να ζήσει όσο το δυνατό γίνεται πιο αυτόνομα.

1.6.6 Ποια είναι η συνεργασία του Ειδικού Παιδαγωγού με άλλους επαγγελματίες;

Ο Ειδικός Παιδαγωγός αποτελεί μέλος μιας ομάδας επαγγελματιών οι οποίοι όλοι συνεργάζονται με κοινό γνώμονα την βελτίωση της μαθησιακής, συναισθηματικής και κοινωνικής εικόνας ενός παιδιού. Συνήθως εργάζεται με Λογοθεραπευτή, Εργοθεραπευτή, Φυσιοθεραπευτή, Μουσικοθεραπευτή, όπως και με Παιδοψυχίατρο, Παιδονευρολόγο, Αναπτυξιολόγο.

1.6.7 Ποια είναι η συνεργασία του Ειδικού Παιδαγωγού με τους γονείς παιδιών με αναπηρίες και άλλες εκπαιδευτικές ανάγκες.

Η συνεργασία μεταξύ του Ειδικού Παιδαγωγού και των γονέων των παιδιών με αναπηρίες θα πρέπει να θεωρείται δεδομένη, μια και οι γονείς θα πρέπει να ενημερώνονται για όλες τις τεχνικές και τις δεξιότητες τις οποίες διδάσκεται το παιδί τους, με κύριο στόχο να μπορούν να γενικευτούν αυτές και στο πλαίσιο του σπιτιού. Οι γονείς θα πρέπει να απευθύνονται στον Ειδικό Παιδαγωγό, σε περίπτωση που νοιώθουν ότι χρειάζεται να ρωτήσουν ή να διευκρινίσουν κάτι. Από την άλλη πλευρά και οι Ειδικοί Παιδαγωγοί θα πρέπει να ενημερώνουν τους γονείς σε τακτά διαστήματα για την πρόοδο των παιδιών τους και θα πρέπει να μοιράζονται μαζί τους τους προβληματισμούς τους.